Kwestie inflacji i stóp procentowych od dłuższego czasu przykuwają uwagę już nie tylko ekonomistów czy inwestorów, ale także przeciętnych konsumentów. Te dwa kluczowe wskaźniki ekonomiczne mają bezpośredni wpływ m.in. na warunki kredytowania, w tym na kredyty konsumenckie oraz hipoteczne, które dla wielu osób są podstawą realizacji życiowych planów. Zrozumienie, w jaki sposób inflacja i stopy procentowe kształtują dostępność, a także koszt kredytów, jest niezbędne dla podejmowania świadomych decyzji finansowych.

Podstawy ekonomiczne

Zrozumienie wpływu inflacji i stóp procentowych na kredyty zaczyna się od pojęcia samej inflacji – wzrostu ogólnego poziomu cen dóbr i usług w gospodarce, który prowadzi do spadku siły nabywczej pieniądza. Inflacja jest zjawiskiem, które każdy z nas odczuwa na co dzień, kupując produkty czy usługi. Z kolei stopy procentowe, ustalane przez banki centralne, takie jak Narodowy Bank Polski czy Europejski Bank Centralny, są narzędziem polityki pieniężnej służącym do kontrolowania inflacji, a także np. stymulowania wzrostu gospodarczego.

Wzrost stóp procentowych zwykle następuje w odpowiedzi na wzrost inflacji, aby ograniczyć nadmierny popyt konsumencki i inwestycyjny, który może ją napędzać. Natomiast obniżenie stóp ma na celu stymulowanie wydatków oraz inwestycji, co jest często stosowane w okresach spowolnienia gospodarczego. Zrozumienie tej dynamiki jest kluczowe, gdyż zmiany w stopach procentowych bezpośrednio wpływają na koszt kredytów, co ma z kolei wpływ na decyzje finansowe gospodarstw domowych i przedsiębiorstw.

Wpływ inflacji na kredyty

Inflacja ma dwojaki wpływ na kredyty. Z jednej strony, w okresach wysokiej inflacji, realna wartość zadłużenia zmniejsza się – dług staje się „tańszy” do spłacenia w przyszłości, ponieważ pieniądze tracą na wartości. Z drugiej jednak strony, w takich okresach banki zazwyczaj podnoszą oprocentowanie kredytów, aby zrekompensować sobie spadek siły nabywczej przyszłych spłat. Dla kredytobiorców oznacza to wyższe miesięczne raty.

W szczególności osoby posiadające kredyty o zmiennym oprocentowaniu mogą być narażone na znaczące zwiększenie swoich miesięcznych obciążeń finansowych w wyniku wzrostu stóp procentowych, które są odpowiedzią na inflację. Dla potencjalnych kredytobiorców wysoka inflacja i wynikające z niej wyższe stopy procentowe mogą oznaczać większe trudności w uzyskaniu kredytu na atrakcyjnych warunkach.

Rola stóp procentowych

Stopy procentowe odgrywają kluczową rolę w gospodarce, wpływając bezpośrednio na decyzje konsumentów i przedsiębiorstw, dotyczące pożyczania pieniędzy. W kontekście kredytów konsumenckich oraz hipotecznych, zmiany w stopach procentowych mogą znacząco wpłynąć na całkowity koszt pożyczki, a także na wysokość miesięcznych rat.

Gdy banki centralne decydują się na podniesienie stóp procentowych, mają na celu ograniczenie inflacji poprzez zahamowanie nadmiernego wzrostu cen. Jednak, wyższe stopy procentowe przekładają się również wyższe koszty kredytowania. Dla kredytobiorców oznacza to, że nowe, jak również istniejące zobowiązania o zmiennym oprocentowaniu, stają się droższe. W efekcie, wyższe miesięczne raty mogą ograniczyć zdolność do zaciągania nowych kredytów lub nawet utrudnić spłatę obecnych długów.

Z drugiej strony, obniżenie stóp procentowych ma na celu stymulowanie gospodarki poprzez zachęcanie do zaciągania kredytów i zwiększania wydatków konsumpcyjnych. W takim środowisku, niższe koszty pożyczek mogą sprawić, że zakup domu czy inwestycje w rozwój biznesu staną się bardziej przystępne dla szerszej grupy konsumentów i przedsiębiorstw.

Aktualne trendy i ich implikacje

Obserwując bieżące trendy ekonomiczne, można zauważyć, że wiele gospodarek boryka się z wyzwaniami związanymi z inflacją, co prowadzi do zmian w polityce stóp procentowych. Te zmiany mają bezpośrednie przełożenie na rynek kredytów konsumenckich i hipotecznych.

Na przykład, w odpowiedzi na rosnącą inflację, NBP podjął w 2022 roku decyzję o podniesieniu stóp procentowych, co z kolei wpłynęło na wzrost kosztów kredytów. Dla nowych kredytobiorców oraz osób już spłacających kredyty, oznaczało to konieczność przemyślenia swojej sytuacji finansowej i możliwych strategii radzenia sobie ze sporymi ratami. 

Wysokie stopy procentowe utrzymują się nadal, mimo że inflacja w ostatnich miesiącach wyraźnie spadła. Kluczowe jest obecnie śledzenie działań banków centralnych i ich polityki w zakresie stóp procentowych. Te decyzje będą miały istotny wpływ na rynek kredytowy, możliwości inwestycyjne oraz ogólną kondycję gospodarki.

Przyszłość

Już obecnie około 70% umów kredytów hipoteczny została w ostatnich latach aneksowana na oprocentowanie stałe. W dodatku kilka miesięcy temu KNF, czyli Komisja Nadzoru Finansowego wydała dla banków rekomendację, która odradza przenoszenie kredytów hipotecznych ze stałego na zmienne oprocentowania. To wszystko wskazuje na to, że stałe oprocentowanie zostanie z nami na dłużej, a nawet na zawsze, tak jak to wygląda krajach na zachodzie. Dlaczego? Stałe oprocentowanie jest po prostu gwarantem stabilności systemu bankowego, powoduje że nasze raty nie rosną w okresie wzrostów stóp procentowych, ale także nie spadną bez naszej ingerencji w okresie spadków stóp. Posiadacze kredytów ze stałym oprocentowaniem powinni pamiętać, że bank zawsze można zmienić, jeżeli pojawi się gdzieś lepsza oferta.